Loa là gì?

Loa là một thiết bị trong hệ thống âm thanh, có nhiệm vụ là phát ra âm thanh bằng cách chuyển hóa tín hiệu điện (sóng điện) thành tín hiệu âm thanh (sóng âm) và tái tạo âm thanh truyền đến tai người nghe.

• Sóng điện là sự dao động và thay đổi của nguồn điện trong quá trình truyền tải, là sự thay đổi liên tục theo chu kỳ hoặc không theo chu kỳ của điện áp và dòng điện.
• Sóng âm là sự dao động của âm thanh thông qua các hạt vật chất và truyền đến tai người nghe (sóng âm không lan truyền trong môi trường chân không).

Loa hoạt động dựa trên việc làm cho không khí chuyển động từ đó điều khiển tín hiệu điện để tạo ra sóng âm thanh trong không khí, tác động âm thanh đến người nghe.

Chức năng của loa nhằm truyền phát tín hiệu âm thanh đến người nghe. Người ta thường sử dụng loa để nghe nhạc, xem phim, học tập hay thậm chí là tham gia trong các buổi hội họp, buổi tiệc cùng nhiều người.

Loa 8 ohm 0.5W

Cấu tạo cơ bản của một chiếc loa

Bên trong một chiếc loa thường sẽ có 6 phần cơ bản cấu thành: Khung sườn, viền nhún, mạng nhện, nam châm, dây quấn và màng loa.

• Khung sườn

Khung sườn chính là phần xương chống đỡ toàn bộ loa. Khung sườn có chức năng chính là gắn kết các thành phần của loa lại với nhau một cách khoa học, chặt chẽ và ổn định nhất.

Khung sườn được làm bằng nhiều chất liệu khác nhau, đối với chất liệu cao cấp thì khung sườn thường được làm bằng nhôm tuy nhiên phổ biến nhất là bằng sắt. Thậm chí đôi khi còn sử dụng nhựa để làm khung sườn để giảm giá thành của loa. Nhà sản xuất thường coi khung sườn của loa là bộ phận để khẳng định giá trị cũng như đẳng cấp của chiếc loa.

Tuy khung sườn không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng âm thanh của loa nhưng một số các loại khung sườn quá lớn lại có thể gây phản xạ trực tiếp lại màng loa.

• Viền nhún

Viền nhún của loa thông thường được chế tạo bởi chất liệu giấy hoặc vải (xếp gấp lại). Chức năng chính của nó là giữ kín hơi và tạo độ mềm dẻo cho loa bass. Nhìn vào viền nhún người chuyên nghiệp có thể biết được chất lượng âm thanh của loa như thế nào. Ví dụ, viền gân vải có thể dùng cho loa trầm hoặc trung trầm, loại viền mút bằng da mềm đa phần dùng làm loa trầm, còn viền cao su dày chỉ dùng cho loa sub điện.

• Màng nhện

Màng nhện như một cái lò xo trong một chiếc loa rời. Khi nhận được tín hiệu, màng nhện di chuyển nhanh và ngay sau đó quay về vị trí cân bằng để thực hiện những tín hiệu tiếp theo. Hoạt động của màng nhện quyết định đến chất lượng âm thanh cũng như độ bền loa bass rời.

• Nam châm

Nam châm của loa có hình tròn và được đặt cố định ở đằng sau của loa, trọng tâm của nam châm sẽ được đặt thẳng hàng với trọng tâm của màng loa.

Chính nam châm sẽ tạo ra lực từ tác động lên cuộn dây đồng và tạo ra những xung động về âm thanh. Sau đó, những xung động sẽ tác dụng lên màng loa và tạo ra âm thanh.

Nam châm trong những chiếc loa rời thường được cấu tạo với 3 loại phổ biến là Alnicol, Ferrite và Neodymium. Nam châm sẽ kết hợp cùng với các bộ phận khác tạo ra những xung động âm thanh từ các dòng điện từ di chuyển liên tục.

• Dây quấn

Dây quấn được sử dụng phổ biến hiện nay đó là dây quấn tròn hoặc dây vuông, hình bầu dục. Tuy nhiên, dây cuốn tròn có nhiều lỗ trống dẫn đến khối lượng nặng hơn dây vuông và bầu dục. Để có thể khắc phục được nhược điểm này, bạn nên lựa chọn dây vuông giúp tiết kiệm lên tới 20%.

Chất liệu dây thường được sử dụng là dây đồng bên ngoài phủ lớp nhôm. 

Cuộn dây quấn sẽ được làm việc theo 2 dạng chủ yếu: Có cuốn dây lộ ra ngoài (Overhung Voice Coil) và nằm hoàn toàn trong khe từ (Underhung Voice Coil). 

• Màng loa

Màng loa là phần quan trọng nhất của một chiếc lao bởi nó sẽ quyết định chất lượng âm thanh được tạo ra. Các loại chất liệu giấy, nhựa, kim loại,… là những loại phổ biến để làm màng loa hiện nay.

Chất liệu của màng loa được thiết kế tùy thuộc vào nhu cầu của nhà sản xuất cũng như người sử dụng để làm sao tạo ra một chiếc loa phù hợp.

Loa nhỏ dùng trong các loại điện thoại

Nguyên lý hoạt động của một chiếc loa

Khi có dòng điện đi vào, nam châm sẽ tạo ra các từ trường, các lực từ trường này sẽ tác động làm cho cuộn âm chuyển động vào ra liên tục theo dao động cơ.

Cuộn âm khi chuyển động sẽ kéo theo màng loa chuyển động theo, do 2 bộ phận này được gắn vào nhau, phần màng nhện cũng được gắn với cuộn âm, vậy nên màng nhện sẽ có tần số cùng với tần số giao động của màng loa và giúp sự chuyển động của màng loa trở nên nhịp nhàng hơn. Cả 2 bộ phận (màng loa, màng nhện) được gắn chung vào phần khung viền, khung viền sẽ giúp giữ cố định cho màng loa.

Khi màng loa chuyển động tác động vào không khí phía trước loa bị rung động, từ đó tín hiệu âm thanh (sóng âm) được tạo ra. Dòng điện sẽ đổi chiều liên tục với tần số thay đổi sẽ tạo ra âm trầm, âm bổng khác nhau. Chính vì nguyên lí đó mà bạn có thể lựa chọn cách bố trí loa trong dàn âm thanh một cách thích hợp nhất.