Theo ThinkChina, câu hỏi liệu Việt Nam có trở thành công xưởng mới của thế giới hay không đang thu hút sự chú ý trên các diễn đàn trực tuyến của Trung Quốc. Trang này cũng có trích bài viết với tiêu đề "Tạm biệt Trung Quốc, xin chào Việt Nam" trên báo FAZ của Đức để củng cố lập luận rằng ngay cả báo chí quốc tế cũng đánh giá "Việt Nam đang nổi lên là điểm đến tốt và rẻ hơn" cho các ông lớn trong ngành sản xuất công nghệ toàn cầu.

Trong khi đó, Sina cho rằng các thông tin liên tục xuất hiện gần đây như Apple lần đầu sản xuất Apple Watch, MacBook tại Việt Nam; Samsung chuẩn bị sản xuất linh kiện bán dẫn tại nhà máy Thái Nguyên; tập đoàn chip Synopsys của Mỹ mở rộng hoạt động ở Việt Nam; ... càng khiến vấn đề này được quan tâm nhiều hơn. Ngược với đó là bức tranh kém sôi động tại thị trường lắp ráp smartphone của Trung Quốc. Nhu cầu mua sắm điện thoại giảm, trong khi một số nhà sản xuất lớn lần lượt chuyển một phần dây chuyền sang Đông Nam Á và các quốc gia lân cận. Nhiều công nhân lắp ráp smartphone ở Trung Quốc bị mất việc, một số nói họ đã thấy nấm mọc trong các khu xưởng bỏ hoang.

Nhà máy của Samsung tại Việt Nam

"Một số nhà máy ở Đông Quan đã đóng cửa cho thấy sức cạnh tranh không lại với các nhà máy ở Việt Nam. Họ có nguồn nhân công giá rẻ, có tiềm năng thay thế Trung Quốc để trở thành công xưởng của thế giới", tài khoản Zhang Lei bình luận trên Weibo tuần này.

ThinkChina cũng dẫn lời một số chủ doanh nghiệp cho biết quá trình chuyển dịch sản xuất sang Việt Nam đã bắt đầu từ cuối năm 2018. Nhiều công ty muốn giảm thiểu rủi ro về chuỗi cung ứng nên đã chuyển đến Việt Nam.

Charles Wong, Giám đốc Superior EMS Limited, công ty chuyên sản xuất dây chuyền tự động hóa của Hong Kong và đang đặt nhà máy tại Hải Dương, cho biết họ từng có hơn hai thập niên đầu tư tại Trung Quốc. Tuy nhiên, đến tháng 3/2020, công ty chuyển nhà máy sang Việt Nam. "Không có nhiều khác biệt nên chúng tôi dễ dàng thích nghi. Chúng tôi buộc phải mở rộng nhà máy ở quốc gia này theo yêu cầu của khách hàng. Nhiều đối tác muốn chuyển trọng tâm hoạt động ra ngoài Trung Quốc khoảng 3-4 năm trước. Họ lo lắng chuỗi cung ứng có thể bị ảnh hưởng trong tương lai nếu không đặt nhà máy ở nhiều quốc gia khác nhau", Wong giải thích.

Dù vậy, theo nhận định của một số chuyên gia vị trí công xưởng thế giới của Trung Quốc là không thể thay thế. SCMP dẫn lời giáo sư kinh tế Yao Yang tại Đại học Bắc Kinh: "Không có gì phải lo lắng về các ngành sản xuất ở Trung Quốc đang phát triển sang Đông Nam Á. Bất chấp lo ngại do khả năng sản xuất ngày càng tăng của Việt Nam, Trung Quốc vẫn sẽ giữ được danh hiệu công xưởng của thế giới trong ít nhất 30 năm nữa".

CEO Apple Tim Cook tại một nhà máy của Luxshare

Theo Giáo sư Tang Jie, cựu Phó thị trưởng Thâm Quyến, lại nhận định: "Trung Quốc phải thận trọng về việc xuất khẩu của Việt Nam vượt qua Thâm Quyến. Chúng ta không thể chỉ nói với các công ty rằng 'đừng đi', thay vào đó cần phải tạo ra một môi trường tốt hơn để tạo điều kiện cho các công ty phát triển chuỗi giá trị".

Theo Global Times, Trung Quốc không nên đánh giá thấp sự cạnh tranh từ Việt Nam và vẫn cần liên tục cải thiện môi trường thị trường để thu hút và giữ chân các nhà đầu tư nước ngoài, tăng cường mối quan hệ bổ trợ về sản xuất với Việt Nam. Còn Việt Nam thực sự có thể hưởng lợi bao nhiêu từ việc chuyển dịch sản xuất của Trung Quốc còn tùy vào khả năng "hấp thụ" các khoản đầu tư mới. Điều quan trọng là phải cải thiện được cơ sở hạ tầng và môi trường kinh doanh.

"Các khoản đầu tư nước ngoài mới, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất và công nghệ cao, sẽ giúp biến Việt Nam trở thành một trung tâm sản xuất lớn của khu vực. Quốc gia này có thể tận dụng xu hướng dịch chuyển này để biến mình thành một điểm quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu", ThinkChina bình luận.