Bút thử điện là gì?

Bút thử điện là dụng cụ thông dụng để kiểm tra nhanh trước khi sửa chữa thiết bị có bị rò điện, hoặc phích cắm trong nhà có điện hay không. Có 2 loại bút thử điện phổ biến: Bút thử điện có tiếp xúc với nguồn điện và Bút thử điện cảm ứng không tiếp xúc.

Bút thử điện có tiếp xúc với nguồn điện: Đây là loại bút thử điện sử dụng hiệu ứng điện dung ký sinh trên cơ thể người để hoạt động. Bút thử điện tiếp xúc với nguồn điện cũng là loại nguyên bản nhất, xuất hiện trên thị trường từ rất sớm và được sử dụng phổ biến trong nhiều gia đình.

Khi đầu bút được đặt lên vật mang điện, dòng điện sẽ đi qua điện trở, qua bóng đèn và qua dung kháng của cơ thể người để hình thành mạch kín, làm cho bóng đèn của bút sáng lên.

Ưu điểm:

• Dòng điện này rất nhỏ nên không đủ để gây giật chết người.
• Có giá thành rẻ hơn (khoảng 19.000VNĐ giá cập nhật tháng 6/2023 và có thể thay đổi theo thời gian) với thuộc loại bút thử điện có tiếp xúc với nguồn điện.
• Dễ sử dụng nên được dùng phổ biến trong nhiều gia đình hiện nay để kiểm tra các nguồn điện thông thường.
• Loại bút thử điện này cũng rất phổ biến, có thể dễ dàng tìm mua trên thị trường.

Nhược điểm:

• Tuy nhiên do có tiếp xúc với nguồn điện nên nếu bút thử điện bị hỏng hoặc bị ướt có thể xảy ra rủi ro điện giật khi dùng.
• Nếu loại bút này không được sử dụng đúng cách cũng gây ra nguy hiểm đáng kể như nếu sử dụng để kiểm tra điện áp một chiều DC sẽ gây ra giật nếu bóng đèn bên trong hoặc điện trở bị chạm.

Bút thử điện cảm ứng không tiếp xúc: Khác với loại ở trên, bút thử điện cảm ứng không tiếp xúc có cấu tạo đặc biệt, kiểm tra sự hiện diện của dòng điện dựa vào hiện tượng cảm ứng điện từ của dòng điện. Loại bút này có khả năng phát hiện dòng từ trường và thông báo qua đèn báo ở đầu bút. 

Do hoạt động trên nguyên lý của hiện tượng cảm ứng điện từ nên bút thử điện cảm ứng không tiếp xúc có khả năng kiểm tra dòng điện ngay bên ngoài dây dẫn, bên ngoài vỏ máy hay trên bề mặt tường,… Bạn sẽ không cần phải tháo thiết bị để cắm trực tiếp đầu bút vào nguồn điện như những loại bút thử điện cũ nữa nên đảm bảo an toàn và tiện lợi cho bạn.

Bút thử điện loại này có khả năng cảm ứng từ trường dòng điện từ khoảng cách 1 - 2 cm cho nên bạn có thể kiểm tra đường đi dây âm tường, âm sàn… với những vị trí bạn nghi ngờ dây dẫn điện bị đứt ngầm, bạn cũng có thể sử dụng bút dò điện này để kiểm tra chính xác vị trí đứt ngầm của dây dẫn.

Ưu điểm:

• Có thể sử dụng đa dạng các chức năng như: thử điện âm sàn, âm tường, dò điện cảm ứng để kiểm tra chính xác vị trí đứt ngầm của dây dẫn,...

Nhược điểm:

• Tuy nhiên, bút thử điện cảm ứng không tiếp xúc thường có giá thành cao hơn sao với bút thử điện có tiếp xúc với nguồn điện.

Cấu tạo bên trong bút thử điện

Cấu tạo bên trong của bút thử điện bao gồm thân bằng kim loại tiếp xúc trực tiếp với nguồn điện. Tiếp theo là phần điện trở nối trực tiếp với bóng neon, lò xo dẫn điện và cuối cùng là đầu kim loại. Vỏ ngoài của bút thử điện được làm bằng loại nhựa chuyên dụng có khả năng cách điện rất tốt, bảo vệ tính mạng người sử dụng trong quá trình làm việc với những thiết bị điện hoặc các vật mang điện.

Ngoài ra, kẹp gài của bút thử điện dùng để treo hay dắt bút điện lên giá hoặc chỗ để. Nắp bút làm bằng kim loại dùng để lắp trên đầu phần tay cầm có công dụng để mở khi bút gặp sự cố. Vỏ tay cầm được làm bằng nhựa cách điện, đảm bảo an toàn khi sử dụng.

Cách dùng bút thử điện: Ta đặt một đầu bút vào mạch cần đo, ngón tay ta đặt tiếp xúc với phần đỉnh kim loại phía trên đầu bút. Nếu mạch có điện, bộ phận bóng đèn nê-on trên bút sẽ sáng điện lên.

So sánh bút thử điện có tiếp xúc và không tiếp xúc với nguồn điện

Lưu ý quan trọng cần nhớ khi sử dụng bút thử điện

• Cần lựa chọn loại bút tương ứng với dòng điện của thiết bị. Ví dụ: bạn không thể sử dụng bút thử điện 1 chiều để đo dòng điện 2 chiều và ngược lại.
• Không sử dụng bút thử điện trên mạch điện có điện áp cao hơn giới hạn mà bút thử điện được thiết kế để xử lý.
• Bút thử điện hoàn toàn có thể phát hiện chính xác nguồn điện và đèn hoàn toàn có thể phát sáng ngay từ khoảng cách 1 - 2 cm với dòng điện mà không phải tiếp xúc trực tiếp nên độ an toàn khi sử dụng là rất cao.
• Không sử dụng bút thử điện trong môi trường ẩm ướt hoặc khi bạn đang đứng trên nền đất ẩm ướt.
• Để bảo quản bút thử điện và tránh làm hỏng những đồ nghề khác cũng như bảo vệ tay của bạn, nên chọn bút thử điện có nắp bảo vệ đầu nhọn thiết bị. Việc này cũng giúp duy trì hiệu suất và tuổi thọ sử dụng của sản phẩm.
• Mỗi độ dài dây kẹp khác nhau gắn kèm bút thử điện khác nhau. Nếu loại dây quá dài hoặc quá ngắn sẽ gây khó khăn trong quá trình sử dụng. Bạn nên chọn bút thử điện có thiết kế phù hợp để dễ dàng thực hiện công việc bảo trì và sửa chữa.